حکمرانی قانونمند در فضای مجازی؛ مطالبه مهم مردمی از زبان رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرنگار اقتصادی مجله خبری اقتصاد ارتباطات، طبق فرموده رهبر معظم انقلاب اسلامی، فضای مجازی علاوه بر این که دیگر مجازی نیست و یک واقعیت است که زندگی مردم در آن پیش می‌رود، نیاز به حکمرانی دارد و این حکمرانی باید براساس قانون باشد تا به یک فرصت تبدیل شود.

مقام معظم رهبری پیش‌تر و به‌عنوان رهبری پیشرو در شناخت این فضا، شورایی را به‌عنوان قرارگاه و نقطه کانونی متمرکز در فضای مجازی تأسیس کردند که این شورا مسئول سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگی برای تحقق حکمرانی فضای مجازی شد. از طرفی مصوبات این شورا طبق احکام رهبر معظم انقلاب برای شورای‌عالی فضای مجازی کشور الزام قانونی داشته و لازم‌الاجرا اعلام شد.

بنابراین، در رأس هرم حکمرانی، شورای‌عالی فضای مجازی قرار داشته که تاکنون مصوبات مهمی همچون شبکه ملی اطلاعات، سند راهبردی فضای مجازی، ساماندهی پیام‌رسان‌ها و نظام‌های احراز هویت، حریم خصوصی و تولید محتوا را داشته که با تحقق کامل آنها شاهد تحول در این نقش و نزدیکی به جایگاه حکمرانی قانونمند در فضای مجازی خواهیم شد.

رهبر معظم انقلاب در کنار تاسیس مرکز فرماندهی، با تدبیر مهم که این شورا برای موفقیت و انجام رسالت خود نیاز به همراهی ملی دارد، بارها در سخنان‌شان به مناسبت‌های مختلف بر نقش بخش خصوصی، فعالان این حوزه و به خصوص جوانان کشور، برای هدایت و راهبری این فضا تاکید داشتند.

یکی از تاکیدات ایشان در دیدار با دانشجویان کشور بود که جوانان را خطاب قرارداده و فرمودند باید بر روی فضای مجازی سوار شده و آن را هدایت کنند و از طرف دانشجویان فکر، خبر و تحلیل به فضای مجازی برود، نه برعکس. یا در دیدار با رئیس قوه قضائیه و مسئولان آن، تاکید داشتند که یکی از حقوق عامه، امنیت روانی جامعه است و اینکه با استفاده از فضای مجازی امنیّت ذهنی مردم را به هم بزنند، مردم را بترسانند و مانند اینها، این خلاف مقتضای احیای حقوق عامّه است و قوه قضائیه باید وارد شود؛ یا سخنان اخیر ایشان در دیدار با هیات دولت که علاوه بر تمرکز برحکمرانی فضای مجازی به زوایای مختلف این فضا پرداخته و با تاکید بر اهمیت بهره‌مندی از هوش مصنوعی به دستیابی به لایه‌های زیرساختی این فناوری و بازیگری در آن اشاره فرمودند.

بر اساس این گزارش، از منظر مقام معظم رهبری، اهمیت فضای مجازی به اندازه انقلاب اسلامی است که باید برای حکمرانی قانونمند در آن و بازیگری فعال در این حوزه، ایران کشوری پیشرو و نه پیرو باشد، اما حکمرانی قانونمند در فضای مجازی براساس مصوبات و سیاست‌های شورای عالی فضای مجازی، نیاز به همراهی دولت و مجلس دارد که برای تحقق این مهم نیز، سند راهبردی فضای مجازی کشور به عنوان یک نقشه راه در حکمرانی فضای مجازی در شورای عالی فضای مجازی، تصویب و تقسیم کار ملی برای دستگاه‌های ذی‌ربط و ذی‌نفع در آن صورت گرفت.

برهمین اساس، پس از سخنان رهبر معظم انقلاب و در راستای تبیین وضعیت کشور در حکمرانی فضای مجازی، «امین آقامیری» دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی نیز اعلام کرد که ایران در فضای مجازی تا حدی حکمرانی دارد، اما تحولات لحظه‌ای و نوظهور در این فضا، باعث شده که سیاست‌ها و قوانین در این فضا به صورت مستمر نیاز به بازطراحی و بازتعریف داشته باشند که با توجه به جامعیت و دربرگیری این فضا، همراهی و هم افزایی ملی از الزامات تحقق این مهم است؛ از طرفی سند راهبردی فضای مجازی کشور در فضای مجازی هنوز به طور کامل توسط بسیاری از دستگاه ها تکمیل نشده و خلاء قانونی در این فضا زمانی برطرف می‌شود که این اسناد بالادستی نهایی شوند.

در واقع تحقق دستور رهبر انقلاب در حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، مطالبه مردم است که در مصوباتی همچون احراز هویت، ساماندهی پیام رسان‌ها، تعیین وضعیت مالکیت‌های معنوی و بهره‌مندی از تولید محتواها سیاست‌ها تبیین شده و نیاز است که هر چه سریع‌تر قوانین آن در دولت و مجلس اجرایی شود تا مردم بتوانند با آرامش در این فضا زیست کرده، از فرصت‌های آن به خوبی برای توسعه کسب‌وکارها، آموزش، برقراری ارتباط امن و پایدار و حتی سرگرمی بهره‌مند شده و در صورت مواجهه با تهدیدهای آن، به قوانین روشن و شفاف در این فضا پناه ببرند که با تاکیدات اخیر و توجه رئیس جمهور، به اصلاح این فضا و درک وی نسبت به نفوذ، کارکرد و وضعیت فعلی فضای مجازی در کشور، به نظر می‌رسد که مسیری روشن برای تحقق این فرمان و اجرای مصوبات شورای عالی فضای مجازی با ایجاد وحدت میان دستگاه‌ها فراهم شده و حکمرانی قانونمند در این فضا مطابق با تقسیم کار ملی در شورای عالی فضای مجازی برای راهبری فضای مجازی در آینده نه چندان دور محقق شود.

سند راهبردی فضای مجازی تدوین شود

«محمدرضا عارف» معاون اول رئیس‌جمهور نیز در آیین معارفه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات لا تاکید بر اینکه ایجاد محدودیت‌ها در استفاده از فضای مجازی اثری ندارد، گفت: سند راهبردی جمهوری اسلامی در زمینه فضای مجازی که رهبر انقلاب از آن با عنوان «حکمرانی قانونی فضای مجازی» یاد کردند باید هرچه زودتر تدوین شود.

وی افزود:‌ تکمیل شبکه ملی اطلاعات، اکنون به یک آرزوی دولت‌های مختلف تبدیل شده و این در حالی است که در این حوزه متخصصان خوبی داریم و امیدواریم که این آرزو به واقعیت بپیوندد و نیاز خودمان را مرتفع کنیم.

قانونمندسازی فرایندها و اجرای قوانین و مقررات در اتاق شیشه‌ای

«ستار هاشمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در مراسم معارفه خود که با حضور وزرای پیشین ارتباطات و معاون اول رئیس جمهوری برگزار شد، به فرمایشات رهبری در دیدار را اعضای هیات دولت اشاره کرد و گفت: همانگونه که رهبر فرزانه انقلاب در دیدار اخیر فرمودند «مهم این است که در فضای مجازی، حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد»، فضایی که دیگر مجازی نیست و عین واقعیت جاری زندگی مردم است. واقعیتی که همه ما هر روز آن را زندگی می‌کنیم و در آن نفس می‌کشیم.

هاشمی تصریح کرد: ما برآنیم که با همکاری و هم‌افزایی نهادهای ذی‌مدخل از جمله مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، شورای عالی فضای مجازی و دستگاه‌های مختلف کشوری و لشکری هم از قوانین کارآمد و روزآمد حکمرانی بهره بگیریم، و هم قوانین را با شیوه‌های جدید، دقیق و شفاف به بهترین شکل اجرا کنیم تا به فضل الهی ضمن ارتقای شاخص های حکمرانی، رضایت مردم را هم به نحو احسن جلب کنیم.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه باید بپذیریم که یکی از ویژگی‌ها و ضرورت های حکمرانی دیجیتال، قانونمندسازی فرایندها و اجرای قوانین و مقررات در اتاق شیشه‌ای است، خاطرنشان کرد: افکار عمومی همیشه ما را رصد و قضاوت می‌کنند و واکنش نشان می‌دهند؛ خدا نکند این فرایندها و واکنش ها به گونه‌ای باشد که موجب سلب اعتماد جامعه از حکمرانان شود. اگر توجه و عنایت داشته باشیم که مردم در فضای مجازی زندگی می‌کنند، آنگاه قبول می‌کنیم که باید برای آن‌ها شرایط زندگی خوب را در این فضا فراهم کنیم.