زنگ خطر ادعای مالکیت ماه و لزوم اجتناب از درگیری های احتمالی

به گزارش ایسنا، ماه در سال های اخیر به مقصد محبوب بسیاری از کشورها و آژانس های فضایی آنها تبدیل شده است، اما رسیدن به آن بدون چالش نخواهد بود.

به گزارش فوربس، در دهه 1960، آهنگ فرانک سیناترا به نام “Take Me to the Moon” ارتباط نزدیکی با ماموریت های آپولو پیدا کرد. این آهنگ شاد در سال 1964 ضبط شد. یعنی زمانی که موفقیت آمریکا در برابر شوروی در مسابقه سفر به ماه تضمین نشده بود. هنگامی که خدمه ماموریت آپولو 11 برای اولین بار در سال 1969 روی ماه فرود آمدند، آهنگ سیناترا به سرود مناسب دورانی تبدیل شد که هر چیزی در غرب ممکن به نظر می رسید.

اکتشاف ماه در قرن بیست و یکم شکل دیگری به خود گرفته است. در حال حاضر چندین کشور می خواهند به ماه بروند و در آنجا بمانند. ایالات متحده، چین و شرکای بین المللی در هر دو طرف برنامه هایی برای ایجاد پایگاه های دائمی در سطح ماه دارند که احتمال درگیری را افزایش می دهد.

این پایگاه ها در قطب جنوب ماه ساخته می شوند و منابع ارزشمندی مانند آب فراوان به شکل یخ خواهند داشت. این یخ که در دهانه‌های سایه ابدی حبس شده است، می‌تواند به آب مورد نیاز پایگاه‌های قمری و همچنین سوخت موشک برای پشتیبانی از تحقیقات در حال انجام و زندگی انسان در آنجا تبدیل شود. ماه همچنین ممکن است دارای مواد معدنی با ارزشی مانند فلزات خاکی کمیاب باشد که کشورها ممکن است بخواهند آنها را استخراج کنند، اما چنین منابعی محدود خواهند بود. به همین ترتیب، مکان های مناسب برای فرود و ساخت پایگاه های قمری نیز محدود است. بنابراین امکان تضاد بین ملت ها در فضا از حد امکان فراتر نمی رود.

معاهده فضای ماورای جو بیان می کند که فضای ماورای جو از طریق ادعای حاکمیت یا از طریق استفاده و اشغال، مشمول تصرف ملی نخواهد بود.با این حال، می توان اقداماتی را برای اطمینان از همکاری آینده انجام داد. به همین دلیل است که آهنگی به اندازه Fly Me To The Moon می تواند به عنوان موسیقی متنی برای کاوش در این دوره جدید باشد. همانطور که در دهه 1960 و 1970 بود.

معاهدات بین المللی همراه با تمایل دولت ها برای اقدام مسئولانه می تواند راهبردی برای حل مشکلات احتمالی باشد. معاهده فضای ماورای جو در سال 1967 بیان می کند که فضای ماورای جو از طریق ادعای حاکمیت یا از طریق استفاده و اشغال، مشمول تصرف ملی نمی شود. در عین حال، ماده اول این معاهده فضا را یک امر مشترک جهانی می داند و بیان می کند که اکتشاف و استفاده از فضا – از جمله منابع آن – برای همه ملت هاست.

یک سوال مهم این است که آیا یخ آب ماه را می توان بدون توزیع استفاده کرد؟

معامله ماه

توافقنامه آرتمیس مجموعه ای از دستورالعمل ها است که توسط ایالات متحده آغاز شده است و تلاشی از پایین به بالا برای ایجاد رفتار مشترک است. بخش 10 موافقتنامه آرتمیس بیان می‌کند که استخراج منابع فضایی ذاتاً تخصیص ملی بر اساس ماده 2 معاهده فضای ماورای جو را تشکیل نمی‌دهد.

توافقنامه آرتمیس همچنین استفاده از مناطق امن موقت در اطراف محل عملیات استخراج منابع را پیشنهاد می کند. امضاکنندگان قرارداد آرتمیس باید سایر طرف‌ها را از فعالیت‌های خود مطلع کنند و متعهد به هماهنگی برای جلوگیری از مداخله مضر باشند. با این حال، این مناطق ایمنی بسیار بحث برانگیز هستند زیرا می توان آنها را به عنوان نقض اصول عدم تخصیص منابع معاهده فضای ماورای جو تلقی کرد. به گفته برخی، این مناطق می توانند حق مالکیت واقعی بر منابع فضایی ایجاد کنند.

بخش 10 موافقتنامه آرتمیس بیان می‌کند که استخراج منابع فضایی ذاتاً تخصیص ملی بر اساس ماده 2 معاهده فضای ماورای جو را تشکیل نمی‌دهد.تاکنون 56 کشور توافقنامه آرتمیس را امضا کرده اند. تایلند و سنگال توافقنامه تحت رهبری ایالات متحده را امضا کردند و همچنین در پروژه پایگاه ماه چین مشارکت دارند. به این ترتیب این کشورها پل ارتباطی بین این دو برنامه ایجاد کرده و به همکاری امیدوارند.

«پیمان ماه» که در سال 1979 توسط سازمان ملل تصویب شد، نحوه استفاده از ماه طبیعی زمین را نیز تعریف می کند. عناصر جالب زیادی در این توافقنامه وجود دارد، از جمله درخواست برای شفافیت، الزام کشورها به انتشار اطلاعات مربوط به فعالیت های قمری خود و تلاش بین المللی برای مدیریت منابع ماه.

هدف از توافقنامه ماه ایجاد اعتماد بین امضاکنندگان است. این توافق، مانند معاهده فضای ماورای جو، هرگونه تصرف ملی از منابع فضایی را به شدت ممنوع می کند.

مانع اصلی این است که نه چین، نه آمریکا و نه روسیه معاهده ماه را امضا نکرده اند. با این حال، توافق ماه ممکن است بهترین چارچوب را برای آینده بدون معاهدات یا توافقات اضافی فراهم کند. ملت ها باید از آن استفاده کنند و اگر یکی دو عضو باید عوض شوند، باید عوض شوند.

یک دوره جدید

جهان در آستانه عصر جدیدی از اکتشاف ماه قرار دارد. چه ایالات متحده یا چین اولین کشورهایی باشند که به آنجا می‌رسند، اراده‌ای دوباره برای ایجاد حضور دائمی در ماه طبیعی زمین وجود دارد.

چین به همراه حدود 10 کشور دیگر قصد دارند پایگاهی به نام ایستگاه بین المللی شناسایی ماه (ILRS) بسازند. در همین حال، ناسا در حال توسعه یک ایستگاه قمری به نام کمپ پایه آرتمیس است.

به گزارش گلوبال تایمز، وو ویرن، طراح ارشد برنامه اکتشاف ماه چین (CLEP) در سمیناری در اوایل سال جاری به خبرنگاران گفت: ILRS برنامه نوآورانه چین است و شامل یک مرکز تحقیقاتی جامع و چند ملیتی است که هم در سطح ماه و هم در مدار ماه ساخته خواهد شد و برای عملیات خودکار بلند مدت با مشارکت کوتاه مدت انسان طراحی شده است.

انتظار می رود ILRS قابل توسعه و نگهداری باشد و قابلیت هایی از جمله حمل و نقل زمین به ماه، نیرو، کنترل مرکزی، ارتباطات و ناوبری، اکتشاف علمی سطح ماه و پشتیبانی زمینی را ارائه دهد. به گفته ویرن، ILRS از کشف علمی پایدار، استفاده از منابع و اعتبار سنجی فناوری های پیشرفته از طریق فعالیت های علمی و فناوری چند رشته ای، چند منظوره و یکپارچه حمایت می کند.

ساخت این ایستگاه ها مدتی طول می کشد، اما کشورها از قبل شروع کرده اند. ماموریت آرتمیس 2 ناسا که چهار فضانورد را به ماه نزدیک می کند، قرار است در فوریه 2026 پرتاب شود. در 24 سپتامبر سال جاری، آژانس فضایی آمریکا گروه جدیدی از فضانوردان را اعلام کرد که احتمالا در ماموریت های آینده به سطح ماه پرواز خواهند کرد.

این تحولات نشان می دهد که پتانسیلی برای آینده عادلانه تری نسبت به گذشته در فضا وجود دارد. به عنوان مثال، از 10 فضانورد تازه انتخاب شده، 60 درصد زن هستند که برای اولین بار است که شاهد آن هستیم.

چین اخیراً آزمایش کاوشگر ماه سرنشین دار Lanyue خود را در یک مرکز منحصر به فرد در شمال این کشور به پایان رساند. لانیو به معنای “ماه را در آغوش بگیرید” یک فرودگر ماه سرنشین دار است که برای اولین ماموریت اکتشافی ماه سرنشین چین قبل از سال 2030 ساخته شده است.

بیشتر بخوانید:

ماه نورد چینی در حال آزمایش برای ماموریت سرنشین دار در سال 2030 است

به گزارش ساوت چاینا مورنینگ پست، این آزمایش با استفاده از دکل های نگهدارنده غول پیکر برای شبیه سازی گرانش ماه و یک میدان دهانه مانند برای شبیه سازی زمین ناهموار ماه انجام شد و به گونه ای طراحی شد که درجه هماهنگی سیستم های لانیو، از طراحی فرود و صعود تا سیستم کنترل، خاموش شدن موتور در هنگام فرود، و هماهنگی بین سیستم های فرود و روت را مشخص می کرد.

مقامات “آژانس اکتشاف فضایی سرنشین دار چین” (CMSA) پس از آزمایش اعلام کردند: این یک نقطه عطف مهم در تلاش های چین برای توسعه یک ماموریت سرنشین دار برای فرود بر روی ماه است. همچنین این اولین آزمایش در مقیاس کامل در کشور از توانایی بالقوه یک فضاپیمای سرنشین دار برای فرود و برخاستن از یک شی فرازمینی است.

پروژه پایگاه قمری ILRS این کشور کشورهایی را نیز به خود جذب کرده است که سابقه طولانی در اکتشاف فضایی انسانی ندارند.

همکاری در فضا

با توجه به آنچه گفته شد، چگونه دولت ها می توانند اطمینان حاصل کنند که از وعده آینده مشترک در فضا استفاده می کنند و از گسترش رقابت ها و نابرابری های فعلی به خارج از مرزهای زمین جلوگیری می کنند؟

تکرار غرب وحشی در ماه، جایی که اولین کسی که به آن می رسد ادعای مالکیت آن را دارد، در قرن 21 امکان پذیر نیست. مردم، صرف نظر از پرچم های ملی، وقتی روی ماه فرود می آیند، همه «زمینی» خواهند بود.

فضا می تواند بستری برای دیپلماسی و درگیری باشد. علاوه بر این، فضا می تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی-اجتماعی ایفا کند. اینها انگیزه های قدرتمندی برای بشریت هستند تا به عنوان شریک در مرز نهایی عمل کنند.

گسترش ردپای بشریت به فراسوی زمین، بزرگترین چالش قرن حاضر و آینده است. بنابراین، تلاش جهانی برای اکتشاف فضای بیرونی به شیوه‌ای مشارکتی و صلح‌آمیز نه تنها ممکن است، بلکه ضروری است.

انتهای پیام